همه چیز درباره جراحی اپیکواکتومی

اپیکو اکتومی (جراحی اپیکو)

 

جراحی اپیکواکتومی یک عمل جراحي متداول و تخصصی در علم دندانپزشکی محسوب می‌گردد. اپیکواکتومی هم دركودكان و هم در بزرگسالان به عنوان روشی براي نجات دندان‌هایی که برای بار دوم عفونی شده‌اند، به کار برده می‌شود.

در درمان ریشه (روت کانال تراپی) کانال‌های دندانی پاکسازی می‌شوند و بافت های ملتهب و عفونی آن، خارج میگردند. در برخی موارد که عفونت گسترش  زیادی دارد، جراحی پری اپیکال انجام می‌شود.

 

 

 

 

 

هدف از جراحی اپیکواکتومی (جراحی اپیکو)

جراحی اپیکواکتومی با نام جراحی انتهای ریشه نیز شناخته می‌شود. دلیل این نامگذاری این است که در طی درمان نوک ریشه دندان و بافت اطراف آن از عفونت خالی می‌شود. این عمل، جراحی آپیکال نیز نامیده می‌شود، که به “راس” یا انتهای دندان اشاره دارد. در این روش ، متخصص ریشه بافت لثه را در نزدیکی دندان باز می‌کند تا استخوان زیرین را ببیند و هرگونه بافت ملتهب یا آلوده را از بین ببرد. لازم به ذکر است که در این نوع از جراحی، انتهای ریشه نیز برداشته و فضای خالی پر می شود.

اگر پس از مراجعه به دندانپزشک متخصص اندو، این نتیجه حاصل شد که دندان شما به اپیکواکتومی نیاز دارد، احتمالاً به این دلیل است که حتی اگر دندان شما از قبل تحت معالجه روت‌کانال‌تراپی یا به اصطلاح عصب‌کشی قرار گرفته است، التهاب یا عفونتی در نزدیکی نوک ریشه وجود دارد که ممکن است به استخوان فک شما برسد و دیگر نمی‌توان آن را به راحتی ترمیم کرد. این نوع از جراحی اغلب توسط یک متخصص درمان کانال ریشه و در یک کلینیک مجهز و تحت نظارت دقیق انجام می‌شود.

اگرچه روش‌های جراحی بسیاری وجود دارد که می‌تواند برای نجات دندان انجام شود، اما متداول‌ترین آنها اپیکواکتومی یا برداشتن نوک ریشه است. هنگامی که التهاب یا عفونت پس از انجام عمل جراحی ریشه در ناحیه استخوانی اطراف انتهای دندان شما ادامه پیدا می‌کند، ممکن است متخصص ریشه دندان مجبور به انجام عمل اپیکواکتومی شود.

جراحی اپیکواکتومی (جراحی اپیکو) چیست؟

در فرایند معالجه ریشه دندان یا به اصطلاح عصب‌کشی (روت کانال تراپی) کانال‌های دندانی تمیز شده و بافت‌های ملتهب و عفونی خارج می‌شوند. در برخی موارد که عفونت بعد درمان ریشه بهبود نیافته و یا گسترش یابد، انجام جراحی اپیکواکتومی ضروری است.

لازم است به این نکته توجه کنیم که سیستم کانال‌های دندانی بسیار پیچیده است و دارای انشعابات کوچک و زیادی از کانال اصلی می باشند. در برخی مواقع حتی بعد از درمان ریشه، مواد عفونی و باکتریایی ممکن است در این انشعابات باقی بمانند، که این مانع ترمیم دندان شده و یا منجر به عفونت دوباره می‌شود.

روند جریان اپیکواکتومی انتهای ریشه یا همان اپکس، همراه با بافت عفونی اطراف آن برداشته می‌شود. در اقدام بعدی یک ماده زیست سازگار برای بستن ناحیه انتخابی ریشه قرار داده می شود. به بیانی دقیق‌تر در این روش ، متخصص ریشه بافت لثه را در نزدیکی دندان باز می‌کند تا استخوان زیرین را ببیند و هرگونه بافت ملتهب یا آلوده را از بین ببرد.

در چه مواردی به جراحی اپیکواکتومی نیاز پیدا می‌کنیم؟

1- اگر دندانی که تحت معالجه ریشه یا روت‌کانال‌تراپی قرار گرفته است مجددا دچار عفونت شود، معمولاٌ به علت وجود مشکلی در نزدیکی انتهای ریشه می‌باشد. متخصص اندودانتیکس می‌تواند با انجام جراحی اپیکو این مشکل را حل کرده و مانع نیاز به کشیدن دندان شود.جراحی دندان زمانی انجام می‌شود که درمان ریشه قبلی دندان، دارای مشکل بوده و درمان مجدد ریشه نیز موفق نبوده و یا امکان‌پذیر نباشد.

2- اگر درد مداومی در دندان خود احساس می‌کنید اما مشکلی در عکسبرداری با اشعه ایکس مشاهده نمی‌شود ، ممکن است دندان شما دچار شکستگی یا کانال ریز باشد که در طی درمان غیر جراحی تشخیص داده نمی‌شود. در چنین شرایطی ، جراحی به شما اجازه می‌دهد تا متخصص ریشه دندان ، کل ریشه دندان شما را بررسی کرده ، مشکل را پیدا کند و درمان را انجام دهد.

3- معمولاً دندانی که تحت روت‌کانال‌تراپی قرار گرفته باشد می‌تواند تا پایان عمر شما دوام بیاورد و هرگز نیازی به درمان ریشه بیشتر نداشته باشد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است دندان بهبود نیابد یا عفونی شود. که در این‌صورت جراحی پری‌اپیکال ممکن است به نجات دندان کمک کند.

4- برای درمان سطوح آسیب دیده ریشه یا استخوان اطراف نیز ممکن است جراحی اپیکو موثر باشد و باعث حل مشکل به وجود آمده شود.

مراقبت‌های قبل از جراحی اپیکو

1. قبل از انجام جراحی اپیکو، ابتدا باید توسط پزشک مربوطه، معاینات کلینیکی لازم صورت گیرد.
2. رادیوگرافی PA برای بررسی بیشتر و دقیق‌تر طول کانال دندان انجام می‌شود.
3. بعد از بررسی شرایط پزشکی و با توجه به وضعیت پزشکی بیمار، در صورت نیاز دندانپزشک یا متخصص ریشه مشاوره‌های لازم را به به بیمار می‌دهد و داروهای لازم برای بیمار تجویز می‌شود.
4. سپس جلسه درمان با بیمار هماهنگ می‌گردد.

مراحل جراحی اپیکواکتومی

گام اول: بی‌حس کردن محل مورد جراحی

1- قبل از انجام هر کاری ، بی‌حسی موضعی به شما داده می‌شود تا اطراف دندان آسیب دیده بی‌حس شود

گام دوم: برش لثه

2- دندانپزشک یا متخصص اندود شما لثه را برش داده و بافت لثه را به سمت کنار می کشد تا به ریشه برسد.

گام سوم: برداشتن بافت عفونی انتهای ریشه

3- سپس بافت عفونی انتهای ریشه برداشته می‌شود. معمولاً فقط چند میلی‌متر از ریشه برداشته می‌شود ، مانند هر بافت آلوده اطراف ریشه.

گام چهارم: پاکسازی ریشه از عفونت و پر کردن آن توسط مواد

4- در نهایت داخل کانال ریشه یک‌بار دیگر از انتهای ریشه شست و شو داده می‌شود و از هر گونه عفونتی پاکسازی شده و توسط مواد جدیدی پر می‌شود.

گام پنجم: انجام رادیوگرافی

5- در نهایت یک رادیوگرافی برای اطمینان از کامل و مناسب بودن وضعیت دندان گرفته شده و پس از اطمینان نهایی لثه سر جای خودش بخیه زده می‌شود.

مراقبت‌های بعد از اپیکواکتومی

1- در 10 تا 12 ساعت اول پس از جراحی باید از کمپرس سرد روی ناحیه استفاده کرد..

2- ناحیه جراحی ممکن است کبود و یا متورم شود. حتی این تورم ممکن است در روز دوم بعد جراحی از روز اول بیشتر باشد. اما نگران نباشید تورم و کبودی محل مورد نظر معمولاٌ بعد از 14 روز به طور کامل از بین می‌رود.

3-  درد بعد از جراحی پری اپیکال با داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن قابل کنترل است.

4- پزشک ممکن است برای کمک به مبارزه با عفونت موجود یا جلوگیری از عفونت بعد از عمل ، آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

5- برای ترمیم مناسب ، باید از مسواک زدن محل مورد جراحی و یا شست‌و‌شوی با فشار زیاد آن محدوده اجتناب کرد.

6- از سیگار کشیدن و یا خوردن غذاهای سفت باید خودداری کرد.

7-  برای نگاه کردن محل مورد جراحی نباید از کشیدن لبتان خودداری کنید زیرا سبب فشار آمدن به بخیه‌ها و همچنین مانع ایجاد لخته روی زخم (که برای شروع ترمیم لازم است) در ناحیه می‌شود.

8- بخیه ها معمولاً ظرف یک هفته برداشته می‌شوند. در حین انجام بخیه‌ها باید مراقب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در نزدیکی محل جراحی خود باشید.

کل مراحل درمان چه زمانی نیاز دارد؟

با توجه به شرایط هر دندان و تعداد کانال‌های ریشه‌ای که دارند، این زمان در حدودنیم الی یک ساعت به طول می‌انجامد.

چگونه بفهمیم که جراحی موفقیت آمیز خواهد بود؟

هیچ تضمین صد در صدی برای نتیجه کار وجود ندارد، با این حال با انتخاب یک اندودنتیست با صلاحیت می‌توانید اطمینان حاصل کنید که ایشان با کمک بهترین ابزار‌ها و بهترین مواد جراحی دندان شما را به منظور حفظ دندان‌تان انجام خواهند داد.

اگر عفونت ریشه دندان را نادیده بگیریم چه اتفاقی می‌افتد؟

در صورت بی‌توجهی به عفونتی که به انتهای ریشه رسیده است ، شما عملا نابودی دندان‌های مجاور دندان آسیب دیده‌تان را تضمین کرده‌‌اید. این یعنی پس از گذشت زمان کوتاهی نه تنها آن دندان نکروز شده بلکه باقی دندان‌ها نیز آلوده می‌شوند. از طرفی این عفونت ممکن است به سر، گردن و گوش شما نیز آسیب برساند.

ریسک‌های جراحی اپیکواکتومی

مهم‌ترین و متداول‌ترین ریسک عمل قطع ریشه دندان ، عدم جواب دادن به جراحی اپیکواکتومی و نیاز به کشیده شدن دندان می‌باشد. محل قرارگیری دندان و پیچیدگی ساختار ریشه می‌تواند بر ریسک‌های جراحی تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال احتمال عفونت سینوس‌ها در دندان‌های خلفی فک بالا بسیار زیاد است، که در این صورت دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک مورد نیاز را برای بیمار تجویز کند.

در دندان‌های خلفی فک پایین به علت نزدیک بودن به یکسری اعصاب فکی ، احتمال آسیب به اعصاب در جراحی وجود دارد. اما در هر حال احتمال بروز این آسیب بسیار بسیار پایین می‌باشد و دندانپزشک با بررسی عکس‌های رادیوگرافی در صورت وجود این ریسک شما را مطلع می‌سازد.

آیا انواع دیگری از جراحی ریشه وجود دارد؟

تقسیم دندان به نصف ، ترمیم ریشه آسیب‌دیده یا حتی برداشتن یک یا چند ریشه از دیگر جراحی‌هایی است که ممکن است برای نجات دندان آسیب‌دیده انجام شود. در موارد خاص ، ممکن است روشی به نام کاشت مجدد عمدی انجام شود. در این روش ، یک دندان کشیده می‌شود ، در حالی که از دهان خارج است ، با روش ریشه درمان می‌شود و سپس در جای خود قرار می گیرد. این روش‌ها برای کمک به دندان آسیب‌دیده شما طراحی شده‌اند.

آیا اپیکواکتومی با درد همراه است؟

بی‌حسی‌های موضعی باعث می‌شود که عمل پری‌ اپیکال برای شما راحت‌تر شود و احساس درد کمتری را تجربه کنید‌. با این حال ممکن است درحین بهبودی برش ، احساس ناراحتی کنید و یا تورم جزئی داشته باشید. که در این حالت متخصص ریشه دندان برای تسکین ناراحتی شما داروی مناسب درد را برایتان تجویز خواهد کرد.

نکته قابل ذکر در مورد این روش این است که اپیکواکتومی یا جراحی قطع ریشه دندان تهاجمی‌تر از یک جراحی معمول کانال ریشه است، به این معنی که معمولا زمان بهبودی محلی که مورد جراحی قرار گرفته است دردناک‌تر است.

بعد از جراحی اپیکواکتومی چه زمانی می‌توان به فعالیت‌های روزمره برگشت؟

با از بین رفتن بیهوشی ممکن است کمی ناراحتی و تورم داشته باشید. این درد طی چند روز آینده به تدریج کاهش می‌یابد ، و در عرض یک یا دو روز ، شما می‌توانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید.بیشتر بیماران روز بعد به کار یا سایر فعالیتهای معمول خود برمی‌گردند.

چه گزینه هایی به عنوان جایگزین عمل پری‌اپیکال وجود دارد؟

غالباً ، تنها جایگزین جراحی ، کشیدن دندان است. سپس دندان کشیده شده باید با کاشت ، بریج یا پروتز قابل جابجایی جایگزین شود تا عملکرد جویدن بازیابی شود و از جابجایی دندانهای مجاور جلوگیری شود. از آنجا که این گزینه‌ها به جراحی یا اقدامات دندانپزشکی روی دندان‌های سالم مجاور نیاز دارند ، جراحی ریشه دندان معمولاً بیولوژیکی‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین گزینه برای حفظ سلامت دهان و دندان شما است.

میزان موفقیت عمل اپیکواکتومی چقدر است؟

برخی از آمارها نشان می‌دهد که تا حدود %85 از روش‌های عمل اپیکواکتومی در طولانی مدت موفقیت‌آمیز است. با کمک فناوری پیشرفته دندانپزشکی ، میزان موفقیت اغلب بالاتر از حد متوسط ​​و دوره نقاهت مطلوب‌تر است.

نکات تکمیلی و مهم جراحی اپیکواکتومی (جراحی اپیکو)

1- در موارد نادر بعد از جراحی پری‌اپیکال، ممکن است، دچار عفونت یا آسیب عصبی شوید. با این حال ، این عوارض بعید به نظر می‌رسد.

2- اپيكواكتومي يك عمل جراحي سرپايي معمول است كه در صورتي كه درمان استاندارد كانال ريشه براي نجات دندان كافي نباشد ، انجام مي‌شود. این روش می‌تواند در جلوگیری از مشکلاتی که سلامت دهان و فک شما را به خطر می‌اندازد بسیار موثر باشد.

3- اگر روش روت‌کانال‌تراپی ناموفق باشد و در اطراف نوک ریشه دندان عفونت وجود داشته باشد، معمولاً پری‌اپیکال یا عمل اپیکو توصیه می شود.

4- توجه داشته باشید که جایگزین جراحی اپیکواکتومی برداشتن کل دندان شماست. بنابراین ، اگر دندانپزشک یا متخصص ریشه دندان به شما توصیه می‌کند که از جراحی قطع ریشه دندان استفاده کنید، آن را جدی بگیرید.

5- در تصمیم‌گیری در مورد عمل جراحی اپیکواکتومی تأخیر نکنید. زیرا ممکن است عفونت در اطراف یکی از دندان‌های شما گسترش یابد و باعث ایجاد مشکلات جدی در بهداشت دندان و دهان شما شود.

6- جراحی اپیکال معمولاً 30 تا 90 دقیقه طول می کشد. محل قرارگیری دندان و پیچیدگی ساختار ریشه می‌تواند بر زمان مورد نیاز برای تکمیل جراحی تأثیر بگذارد.

در نهایت دندانپزشک یا اندودنتیست شما عمل قطع ریشه دندان  را پیشنهاد می‌کند زیرا وی معتقد است که این بهترین گزینه برای نجات دندان طبیعی شماست.

بعد از جراحی اپیکواکتومی چه زمانی می‌توان به فعالیت‌های روزمره برگشت؟

با از بین رفتن بیهوشی ممکن است کمی ناراحتی و تورم داشته باشید. این درد طی چند روز آینده به تدریج کاهش می‌یابد، و در عرض یک یا دو روز ، شما می‌توانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. بیشتر بیماران روز بعد به کار یا سایر فعالیتهای معمول خود برمی‌گردند.

چه گزینه‌هایی به عنوان جایگزین عمل پری ‌اپیکال وجود دارد؟

غالباً، تنها جایگزین جراحی، کشیدن دندان است. سپس دندان کشیده شده باید با کاشت، ایمپلنت، بریج یا پروتز قابل جابجایی جایگزین شود تا عملکرد جویدن بازیابی شده و از جابجایی دندان‌های مجاور جلوگیری شود. از آنجا که این گزینه‌ها به جراحی یا اقدامات دندانپزشکی روی دندان‌های سالم مجاور نیاز دارند  جراحی ریشه دندان معمولاً بیولوژیکی‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین گزینه برای حفظ سلامت دهان و دندان شما است.

نکات تکمیلی و مهم جراحی اپیکواکتومی (جراحی اپیکو)

1- در موارد نادر بعد از جراحی پری ‌اپیکال، ممکن است، دچار عفونت یا آسیب عصبی شوید. با این حال ، این عوارض بعید به نظر می‌رسد.

2- اپيكواكتومي يك عمل جراحي سرپايي معمول است كه در صورتي كه درمان استاندارد كانال ريشه براي نجات دندان كافي نباشد ، انجام مي‌شود. این روش می‌تواند در جلوگیری از مشکلاتی که سلامت دهان و فک شما را به خطر می‌اندازد بسیار موثر باشد.

3- اگر روش روت‌کانال‌تراپی ناموفق باشد و در اطراف نوک ریشه دندان عفونت وجود داشته باشد، معمولاً پری‌اپیکال یا عمل اپیکو توصیه می شود.

4- توجه داشته باشید که جایگزین جراحی اپیکواکتومی برداشتن کل دندان شماست. بنابرای ، اگر دندانپزشک یا متخصص ریشه دندان به شما توصیه می‌کند که از جراحی قطع ریشه دندان استفاده کنید، آن را جدی بگیرید.

5- در تصمیم‌گیری در مورد عمل جراحی اپیکواکتومی تأخیر نکنید. زیرا ممکن است عفونت در اطراف یکی از دندان‌های شما گسترش یابد و باعث ایجاد مشکلات جدی در بهداشت دندان و دهان شما شود.

6- جراحی اپیکال معمولاً 30 تا 90 دقیقه طول می کشد. محل قرارگیری دندان و پیچیدگی ساختار ریشه می‌تواند بر زمان مورد نیاز برای تکمیل جراحی تأثیر بگذارد.

در نهایت دندانپزشک یا اندودنتیست شما عمل قطع ریشه دندان  را پیشنهاد می‌کند زیرا وی معتقد است که این بهترین گزینه برای نجات دندان طبیعی شماست.