ریشه دندان بخشی از دندان است که آن را به استخوان فک متصل می‌کند و مسیری را برای اعصاب و عروق خونی فراهم می‌کند. ریشه‌های دندان ممکن است در اثر عوامل مختلفی مانند بیماری لثه، پوسیدگی دندان، ضربه یا پیری در معرض یا آسیب ببینند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ممکن است حساسیت دندان، درد، عفونت یا از دست دادن دندان را تجربه کنید. بنابراین، پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان برای حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از عوارض مهم است.
در این مقاله توضیح می‌دهیم که چه چیزی باعث قرار گرفتن و آسیب دیدن ریشه دندان می‌شود، چگونه از آن جلوگیری کنیم و در صورت بروز آن چگونه درمان کنیم. ما همچنین نکات و توصیه‌هایی را برای حفظ سلامت و استحکام ریشه دندان ارائه خواهیم داد.
چه چیزی باعث آسیب ریشه دندان می‌شود؟
برخی از علل شایع آسیب به ریشه دندان و راه‌های پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان می‌پردازیم.
بیماری لثه
بیماری لثه یک التهاب و عفونت مزمن لثه و بافت‌های اطراف آن است که می‌تواند سلامت دندان‌ها و ریشه‌های آنها را تحت تأثیر قرار دهد. بیماری لثه توسط پلاک ایجاد می‌شود، یک لایه چسبنده از باکتری‌ها که روی دندان‌ها و لثه‌ها تشکیل می‌شود. اگر پلاک با مسواک زدن و نخ دندان برداشته نشود، می‌تواند سخت شود و به جرم دندان تبدیل شود که تنها توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت قابل برداشتن است. لثه‌ها را تحریک می‌کند و باعث تورم، خونریزی و دور شدن آنها از دندان‌ها می‌شود. این باعث ایجاد حفره‌هایی می‌شود که باکتری‌های بیشتری در آنجا تجمع کرده و ریشه‌ها را آلوده می‌کنند.
برای پیشگیری از بیماری لثه و عوارض آن که یکی از مشکلات در پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان است، رعایت عادات بهداشتی دهان و دندان هر روز مهم است. این شامل مسواک زدن دندان‌های خود دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید، نخ دندان کشیدن یک بار در روز برای از بین بردن پلاک بین دندان‌ها، شستشو با دهانشویه ضد عفونی کننده برای از بین بردن باکتری‌ها و مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن است. همچنین باید از سیگار کشیدن خودداری کنید که می‌تواند بیماری لثه را بدتر کند و بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید : آیا کشیدن دندان عقل لازم است؟
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان یکی دیگر از علل شایع آسیب به ریشه دندان است. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های موجود در پلاک اسیدی تولید می‌کنند که مینای دندان را که لایه بیرونی سخت دندان است، فرسایش می‌دهد. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، می‌تواند به عاج، که لایه نرم تر زیر مینای دندان است، و سپس به پالپ، که داخلی ترین قسمت دندان حاوی اعصاب و عروق خونی است، پیشرفت کند. هنگامی که پوسیدگی دندان به پالپ می‌رسد، می‌تواند باعث عفونت شود که می‌تواند به ریشه گسترش یابد و باعث ایجاد آبسه (جیب پر از چرک) شود.
یکی دیگر از راه‌های پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان جلوگیری از پوسیدگی دندان است، باید همان نکات بهداشت دهان و دندان که در بالا برای پیشگیری از بیماری لثه ذکر شد را رعایت کنید. همچنین باید مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی را که می‌توانند به مینای دندان آسیب وارد کرده و باکتری‌ها را تغذیه کنند، محدود کنید. همچنین برای مرطوب نگه داشتن دهان و شستن ذرات غذا باید مقدار زیادی آب بنوشید. اگر حفره یا پرکردگی دارید که افتاده است، باید در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا قبل از بدتر شدن آن، درمان شود.
اگر پوسیدگی دندانی دارید که به پالپ یا ریشه شما رسیده است، ممکن است برای نجات دندان خود نیاز به درمان ریشه داشته باشید. درمان ریشه شامل برداشتن پالپ عفونی از دندان و تمیز کردن و ضد عفونی کردن داخل دندان است.
ضربه
ضربه به دندان نیز می‌تواند باعث آسیب به ریشه شود. تروما می‌تواند ناشی از تصادفات، جراحات، فعالیت‌های ورزشی یا گاز گرفتن مواد غذایی یا اشیاء سفت باشد. تروما می‌تواند باعث ایجاد ترک یا شکستگی در دندان شود که می‌تواند ریشه را در معرض دید یا شکافتن قرار دهد. بسته به شدت ضربه، ممکن است درد، خونریزی، تورم یا تغییر رنگ دندان را تجربه کنید. در برخی موارد، ممکن است تا زمانی که عفونت ایجاد نشود، متوجه هیچ علامتی نشوید.
برای جلوگیری از آسیب به دندان‌ها و ریشه‌های خود، هنگام ورزش‌های تماسی یا انجام فعالیت‌هایی که خطر آسیب به دهان شما را به همراه دارد، باید از محافظ دهان استفاده کنید. همچنین باید از جویدن یخ، دانه‌های ذرت بو داده، قلم یا سایر اشیاء سختی که می‌توانند دندان‌های شما را ترک کنند، خودداری کنید. اگر آسیب به دندان خود را تجربه کردید، باید فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا آسیب را ارزیابی کرده و درمان مناسب را دریافت کنید.
دندان قروچه
دندان قروچه عارضه ای است که در آن دندان‌های خود را به طور ناخودآگاه به هم فشار می‌دهید، معمولاً در هنگام خواب. دندان قروچه می‌تواند باعث ساییدگی و پارگی بیش از حد دندان ها و ریشه آنها شود. دندان قروچه همچنین می‌تواند باعث شکستگی‌هایی در دندان‌های شما شود که می‌تواند آنها را ضعیف کرده و آنها را مستعد عفونت کند. دندان قروچه همچنین می‌تواند بر عضلات و مفاصل فک شما تأثیر بگذارد و باعث سردرد، گوش درد، درد صورت یا اختلال مفصل گیجگاهی فکی شود.
کی دیگر از راه‌های پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان جلوگیری از دندان قروچه و اثرات آن بر دندان‌ها و ریشه است، باید سعی کنید هر منبع استرس یا اضطرابی که ممکن است باعث ایجاد دندان قروچه شود را شناسایی کرده و کاهش دهید. همچنین باید از کافئین، الکل، تنباکو یا داروهایی که ممکن است دندان قروچه را تحریک کنند خودداری کنید. همچنین باید قبل از خواب تکنیک‌های آرامش بخشی را تمرین کنید یا به موسیقی آرامش بخش گوش دهید تا ذهن و بدن خود را آرام کنید. همچنین ممکن است دندانپزشک شما استفاده از محافظ شب را برای محافظت از دندان قروچه هنگام خواب توصیه کند.
چگونه از ریشه دندان مراقبت کنیم؟(پیشگیری و مراقبت از آن)
بهترین راه برای پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان، رعایت عادات بهداشتی دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک است. در اینجا چند نکته برای کمک به جلوگیری و پیشگیری از مشکلات ریشه دندان وجود دارد:
- دندان‌های خود را دو بار در روز با یک مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. به آرامی با حرکات دایره ای در امتداد خط لثه و تمام سطوح دندان مسواک بزنید. از مسواک زدن خیلی سخت یا استفاده از مسواک فرسوده خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند به لثه‌ها و مینای دندان شما آسیب برساند.
- آب بیشتری بنوشید: امروزه اکثر شهرها مخصوصا در کشورهای غربی به منابع آب شرب عمومی خود فلوراید اضافه می‌کنند. این امر، یک درمان مناسب برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است. آب لوله‌کشی حاوی فلوراید نه تنها به بازسازی دندان‌ها کمک می‌کند، بلکه به طور کلی نوشیدن آب باعث تولید بزاق بیشتر برای مهار باکتری‌های مضر می‌شود.
- روزی یک بار نخ دندان بکشید تا پلاک و ذرات غذا از بین دندان ها و زیر خط لثه شما پاک شود. نخ دندان را به آرامی و با احتیاط بکشید تا از آسیب دیدن لثه‌ها یا خونریزی آنها جلوگیری شود.
- پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، دهان خود را با دهانشویه آنتی باکتریال یا شستشوی حاوی فلوراید بشویید. این می‌تواند به کشتن باکتری‌هایی که باعث بیماری لثه و پوسیدگی دندان می‌شوند، کمک کند و همچنین مینای دندان شما را تقویت کرده و از ریشه دندان شما محافظت می‌کند.
- اصول بهداشت دهان و دندان را به کودکان آموزش دهید: بچه‌ها ذهن پویایی دارند و درباره همه چیز کنجکاو هستند. والدین می‌توانند از این ویژگی کودکان استفاده کرده و با جذاب نشان دادن مفاهیم پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان به آنها در پیشگیری و مراقبت از پوسیدگی ریشه دندان کمک کنند.
- حداقل دو بار در سال برای معاینات و تمیز کردن منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشک شما می‌تواند دندان‌ها و لثه‌های شما را از نظر قرار گرفتن در معرض یا آسیب ریشه دندان معاینه کند، همچنین هر گونه پلاک یا جرمی را که روی دندان‌ها یا زیر خط لثه‌تان جمع شده است، از بین ببرد. دندانپزشک شما همچنین می تواند درمان‌های پیشگیرانه مانند کاربرد فلوراید یا سیلانت ها را برای محافظت از دندان‌های شما در برابر پوسیدگی ارائه دهد.
- از سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو خودداری کنید، زیرا می‌توانند دندان‌های شما را لکه دار کنند، به لثه‌های شما آسیب برسانند و خطر ابتلا به بیماری لثه و سرطان دهان را افزایش دهند.
- مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین یا اسیدی مانند آب نبات، نوشابه، آب میوه یا مرکبات را محدود کنید. اینها می‌توانند مینای دندان شما را فرسایش دهند و باعث ایجاد حفره در ریشه دندان شما شوند. اگر این غذاها یا نوشیدنی ها را مصرف می‌کنید، پس از آن دهان خود را با آب بشویید یا آدامس های بدون قند بجوید تا اسیدها خنثی شوند.
- هنگام ورزش یا انجام فعالیت‌هایی که می‌تواند به دندان‌ها یا لثه‌ها آسیب وارد کند، از محافظ دهان استفاده کنید. محافظ دهان می‌تواند تاثیر ضربه یا افتادن را کاهش دهد و از ترک یا شکستگی در ریشه دندان شما جلوگیری کند.
- از ساییدن یا فشردن دندان‌ها خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند فشار زیادی به دندان٬های شما وارد کند و باعث ترک خوردن یا فرسودگی آنها شود. اگر عادت دارید در شب دندان قروچه یا فشردن دندان‌های خود را بفشارید (عارضه ای به نام دندان قروچه)، با دندانپزشک خود در مورد تهیه نایت گارد سفارشی برای محافظت از دندان‌ها در برابر آسیب صحبت کنید.
علائم آسیب به ریشه دندان و پیشگیری و مراقبت از آن
اگر ریشه دندان شما آسیب دید ممکن است علائمی مانند زیر را داشته باشید:
- حساسیت دندان: ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن غذاها یا نوشیدنی‌های گرم، سرد، شیرین یا ترش احساس درد یا ناراحتی شدید کنید. همچنین ممکن است هنگام تنفس هوای سرد یا مسواک زدن دندان‌های خود احساس درد کنید.
- دندان درد: ممکن است درد مداوم یا ضربانی را در دندان خود احساس کنید که ممکن است به فک، گوش یا سر شما بتابد. زمانی که دندان را گاز می‌گیرید یا به دندان فشار می‌آورید، درد ممکن است بدتر شود.
- التهاب لثه: ممکن است متوجه شوید که لثه‌هایتان قرمز، متورم، حساس هستند،
- تحلیل لثه: اگر به دلیل تحلیل لثه یا پوسیدگی دندان، ریشه در معرض دید دارید، باید در اسرع وقت برای کارهای اصلاحی به دندانپزشک خود مراجعه کنید. بسته به شدت بیماری شما، دندانپزشک شما ممکن است یک یا چند درمان زیر را برای پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان توصیه کند:
بیشتر بخوانید : کانال ریشه دندان چیست؟
- جرم گیری و پلنینگ ریشه: این یک روش تمیز کردن عمیق است که پلاک و جرم دندان‌ها و ریشه‌های شما را از بین می‌برد و هرگونه لکه ناهموار روی سطح ریشه را صاف می‌کند. این به جلوگیری از تجمع بیشتر باکتری‌ها و پلاک کمک می‌کند و به لثه‌های شما اجازه می‌دهد تا ترمیم شوند و دوباره به دندان‌هایتان بچسبند.
- پیوند لثه: این یک روش جراحی است که شامل برداشتن یک تکه بافت از قسمت دیگری از دهان (معمولاً کام) و چسباندن آن به خط لثه برای پوشاندن ریشه در معرض دید است. این به محافظت از ریشه در برابر حساسیت، پوسیدگی، عفونت کمک می‌کند.
- کانال ریشه: این روشی است که شامل برداشتن بافت عصبی عفونی یا ملتهب از داخل دندان و پر کردن آن با مواد لاستیکی مانند است. این به تسکین درد و جلوگیری از عفونت بیشتر کمک می‌کند. ممکن است یک تاج روی دندان شما قرار داده شود تا شکل و عملکرد آن را بازیابی کند.
- پرکردن یا روکش: این روشی است که شامل قرار دادن یک ماده (مانند کامپوزیت یا پرسلن) روی ریشه در معرض دید شما می‌شود تا آن را از باکتری‌ها و پلاک‌ها ببندید. این به جلوگیری از پوسیدگی و حفره روی سطح ریشه کمک می‌کند. از پر کردن برای نواحی کوچک آسیب دیده استفاده می‌شود، در حالی که از روکش برای نواحی بزرگتر یا زمانی که ساختار دندان ضعیف شده است استفاده می‌شود.
- کشیدن دندان: این آخرین راه حل زمانی است که دندان شما به شدت آسیب دیده یا عفونی غیر قابل ترمیم شده باشد. دندانپزشک شما دندان شما را برمی‌دارد و آن را با ایمپلنت، بریج یا پروتز جایگزین می‌کند. این به بازیابی توانایی جویدن و ظاهر شما کمک می‌کند.
سخن پایانی
ریشه دندان بخشی ضروری از سلامت دهان و دندان شما است که از تاج دندان شما حمایت می‌کند و آن را به استخوان فک شما متصل می‌کند. با این حال، عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند به ریشه دندان شما آسیب برساند و عملکرد آن را به خطر بیندازد. پس پیشگیری و مراقبت از ریشه دندان را جدی بگیرید و نکاتی که دربالا گفته شد را راعایت کنید تا دندان‌های سالم و زیبا داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید