ارتودنسی به انگلیسی:( Orthodontics) یک تخصص دندانپزشکی است که به تشخیص ، پیشگیری و اصلاح بی نظمی دندان ها، ناهنجاری فک ها و الگوهای نامناسب بایت می پردازد. همچنین ممکن است به اصلاح رشد صورت، معروف به ارتوپدی دندان و صورت، بپردازد. هم ترازی غیر طبیعی دندان ها و فک ها بسیار شایع است.
در ارتودنسی با استفاده از بریس دندان و سایر ابزارهای ارتودنسی، با حرکت آرام دندانها و فک‌ها به اطراف، ناهنجاری‌ها درمان می‌شود.ارتودنسی دندان سبب بهبود لبخند و سلامت کلی ناهنجاری‌های دندانی فکی می‌شود.
ترازبندی غیر عادی دندان و فک معمول است، و افراد زیادی نیازمند ارتودنسی دندان و بهره‌مند شدن از درمان ارتودنسی هستند. مدت زمان ارتودنسی دندان، ممکن است چندین ماه تا چند سال طول بکشد. در ادامه انواع ارتودنسی را هم توضیح خواهیم داد
انواع روش های ارتودنسی برای صاف و مرتب کردن دندان ها
ارتودنسی براکت معمولی یا ثابت
براکت معمولی همان براکت فلزی است که متشکل از نگین های براکت به تعداد دندان ها، سیم ارتودنسی، حلقه فلزی، حلقه کشی یا سیمی لیگاچور (در سیستم خود لیگاچور دیمون نیازی به لیگاچور نیست) و گاهی اوقات حلقه های کشی الاستیک است. به هر دندان یک نگین براکت چسبانده می شود. سپس سیم ارتودنسی به نگین های براکت وصل می شود و به این ترتیب از سطح جلوی همه دندانها عبور می کند. این کار هم برای دندان های بالایی و هم برای دندان های پایینی انجام می شود.
مزایا
- براکت فلزی بسیار محکم و مقاوم است و در مقایسه با روش های دیگر خیلی کمتر دچار شکستگی و آسیب می شود.
- براکت فلزی را می توان برای مشکلات ارتودنسی پیچیده به کار گرفت اما این قابلیت در روش های دیگر وجود ندارد.
- هزینه درمان ارتودنسی با براکت فلزی کمتر از روش‌های دیگر است.
- متداولترین روش درمان ارتودنسی در حال حاضر، براکت فلزی است.
معایب
در درمان ارتودنسی با براکت فلزی باید آمادگی ظاهر فلزی و سیم کشی دندان ها را داشته باشید این مشکل در روش‌های دیگر ارتودنسی وجود ندارد.
ارتودنسی براکت سرامیکی
براکت سرامیکی همان اجزاء براکت فلزی را دارد با این تفاوت که به جای نگین های کوچک فلزی، نگین های کوچک سرامیکی یا پلاستیکی که سفید رنگ یا شفاف هستند به دندانها چسبانده می شوند. بنابراین براکت سرامیکی تقریبا نامرئی است. همچنین به جای سیمی با رنگ نقره ای، از سیم سفید رنگ استفاده می شود.
مزایا
براکت سرامیکی به دلیل رنگ سفید یا شفاف از نظر زیبایی مطلوب است و کمتر نگران بد شدن ظاهر دندانها و لبخند خواهید بود.
معایب
- براکت سرامیکی شکننده تر از براکت فلزی است بنابراین امکان شکستن آن و نیاز به ترمیم و مراجعه به ارتودنتیست بیشتر است.
- هزینه براکت سرامیکی بیشتر از براکت معمولی است.
- اگر مراقب بهداشت دهان نباشید ممکن است براکت تغییر رنگ پیدا کرده و زیبایی خود را از دست بدهد.
ارتودنسی براکت پشت دندانی
براکت پشت دندانی در واقع همان سیستم براکت فلزی است که به سطح پشتی دندانها یعنی همان سطحی از دندان که روبه زبان قرار دارد متصل می شود. از آنجایی که سطح پشتی دندانها با سطح جلویی آنها تفاوت زیادی دارد برای براکت پشت دندانی، باید سیستم براکت به صورت اختصاصی برای بیمار ساخته شود.
مزایا
این سیستم براکت به سطح پشتی دندانها چسبانده می‌شود پس در هنگام صحبت کردن، خندیدن یا باز کردن دهان دیده نمی شود. از این رو زیبایی لبخند تحت تاثیر قرار نمی گیرد. این ویژگی برای بسیاری از افراد اهمیت دارد.
معایب
- نصب براکت و تنظیم آن به دلیل دسترسی سخت تر ارتودنتیست به آن، زمان بیشتری می‌برد و معمولاً هزینه بیشتری دارد.
- این سیستم براکت به صورت سفارشی ساخته می‌شود پس هزینه آن بیشتر از براکت فلزی و یا حتی براکت سرامیکی است.
- از آنجایی که براکت به سطحی از دندان چسبانده شده که رو به زبان قرار دارد، عادت کردن زبان به موقعیت جدید و تلفظ حروف و صداها با مشکل مواجه می شود و مدتی طول می کشد یاد بگیرید با براکت پشت دندانی راحت و درست صحبت کنید. این کار نیاز به تمرین بیشتری در مقایسه با سیستم های دیگر براکت دارد.
- تمیز کردن دندان ها ممکن است کمی سخت تر باشد چون دسترسی مسواک به سطح پشتی دندانها دشوارتر است.
ارتودنسی الاینر شفاف
درمان ارتودنسی با این پلاک پلاستیکی بیرنگ اندکی متفاوت است چرا که در آن خبری از نگین های براکت و سیم ارتودنسی نیست. الاینر یک پلاک کامل است که دندانها را در بر می‌گیرد و به آنها نیرو وارد می‌کند تا دندان ها را به جایگاه خاصی برساند. هر دو هفته یک بار باید این الاینر را با الاینر جدیدی عوض کنید.
مزایا
- مهمترین مزیت این روش، بی رنگ بودن کل وسیله ارتودنسی است. از این رو به این روش درمان ارتودنسی،ارتودنسی متحرک و نامرئی هم می‌گویند. هنگامی که الاینر در دهان قرار می گیرد کسی متوجه وجود آن نمی شود. بنابراین نگرانی از بابت بد شدن زیبایی دهان وجود ندارد.
- مزیت دیگر این روش آن است که این وسیله به دندانها چسبانده نمی شود و در واقع بر خلاف براکت، ثابت نیست.
- اگر چه این برای بسیاری از افراد یک مزیت مهم به شمار می‌آید چون هر زمانی که بخواهند می‌توانند آن را در بیاورند، برای برخی افراد ایراد به شمار می‌آید چرا که نمی توانند دقت و توجه کافی در استفاده منظم از الاینر داشته باشند و ممکن است که دائماً فراموش کنند الاینر را در دهان بگذارند و در نتیجه دستاوردی نخواهند داشت.
- تمیز کردن دندانها با این وسیله راحت تر است چون تنها کافیست الاینر را از دهان در بیاورید.
معایب
- همان طور که گفته شد ثابت نبودن آن می تواند یک اشکال به حساب بیاید.
- ایراد دیگر این روش، هزینه بالاتر آن است. هر دو هفته یکبار باید الاینر جدیدی استفاده کنید و الاینر قبلی دیگر قابل استفاده نیست چون دندان ها حرکت کرده اند و در موقعیت جدیدی قرار گرفته اند.
- درمانهای پیچیده را نمی‌توان با الاینر شفاف انجام داد.
- هر بار موقع تمیز کردن دهان باید الاینر را هم در بیاورید و جداگانه تمیز کنید.
عوارض ایمپلنت دندان و راه های پیشگیری از آن
چرا به ارتودنسی دندان نیاز داریم؟
زیبایی دهان و دندان تاثیر به سزایی بر روی چهره افراد دارد. اما با درمان ارتودنسی، علاوه بر بهبود زیبایی لبخند، مشکلات دیگری نیز حل می‌شود. در زیر مشکلاتی که قبل از انجام ارتودنسی، افراد با آن درگیر هستند را بررسی می‌کنیم.
دندانهای نامرتب، علاوه بر ظاهر بد، فشار زیادی را به سایر دندانها، لثه و مفاصل فک وارد می‌کنند، که می تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- سخت جویدن همراه با درد
- ایجاد مشکل در لثه
- پوسیدگی دندانها
- سردرد و میگرن شدید
- درد پشت شانه و گردن
- مشکلات گوارشی ناشی از بد جویدن غذا
- مشکلات در مسواک و رعایت بهداشت دهان و دندان
- مشکلات ظاهری و پایین آمدن اعتماد به نفس
- مشکلات TMJ
بهترین سن مراجعه به ارتودنیست چه سنی است؟
تمام ارتودنتیست‌ها به صورت متفق القول بر این باورند که بازه زمانی ۶ تا ۸ سالگی بهترین سن مراجعه به مطب‌های ارتودنسی دندان است. در این سن، هنوز ترکیبی از دندان های شیری و دائمی در دهان کودکان وجود دارد و بهترین سن برای پیشگیری، تشخیص و درمان اولیه ناهنجاری های یا مشکلات دندان و فکی کودکان است.
