بیماران اندوفوبیک کسانی هستند که ناخودآگاه از انجام خدمات درمان ریشه یا عصب کشی، وحشت دارند. البته ترس‌های بیماران اندوفوبیک، مانعی برای دریافت بهترین روش‌های درمانی برای آنها نخواهد بود. بلکه یک اندودنتیست توانمند، با در نظر گرفتن شرایط بیمار و با کنترل شرایط روحی و روانی، در کنار استفاده از روش‌های درمانی با درد کمتر، بهترین درمان را برای بیمار انجام خواهد داد.
درمان بیماران اندوفوبیک که بر اثر جراحات وارده به دندان، به درمان ریشه و یا به اصطلاح عامیانه “عصب‌کشی” نیاز پیدا می‌کنند، چالشی خاص برای متخصصین اندو خواهد بود. به این صورت که آنها لازم است علاوه بر درمان فیزیک بیمار، روح او را نیز برای انجام این عمل آماده و درمان کنند.
تجربه تلخ در گذشته و صحبت‌های ناخوشایند و ترسناک اطرافیان از مراحل درمان دندان ریشه، موجب شده است که به طور طبیعی با شنیدن نام دندان‌پزشکی ترس به شما غلبه کند. این ترس کاملا طبیعی است و نیاز نیست به این دلیل خود را سرزنش کنید.
اما اگر ترس شما به حدی شده که از مراجعه به مطب‌های دندان‌پزشکی پرهیز می‌کنید، آنگاه این یک بیماری ترقی شده و لازم است قبل از درمان درد دندان، راجب این موضوع با متخصص اندو خود صحبت کنید. ایشان با ارائه بهترین راهکار‌ها به شما کمک خواهند کرد که در طی دوره درمان اضطراب خود را کنترل کنید.
درمان بیماران اندوفوبیک و بیمارانی که از عصب‌کشی وحشت دارند
درمان بیماران اندوفوبیک یک مسئله مهم در علم دندان‌پزشکی است که آن را از جوانب مختلف مورد بررسی و تحقیق قرار داده‌اند. طبق تحقیقات مشخص شد بیش از 50% از مراجعه به دندان‌پزشکی می‌هراسند و در این بین 12% آنها دچار بیماری اندوفوبیک هستند. اما اجتناب از مراجعه وضعیت دندان‌ها و شرایط درمان را سخت‌تر می‌کند.
این فوبیا و اضطراب کاذب از مراحل درمانی دندان به خصوص درمان ریشه (عصب‌کشی)، ناشی از باور‌های غلطی است که در گذشته تاکنون در رابطه با دندان پزشکی وجود داشته است.
این وحشت در بیماران اندوفوبیک به قدری قدرت دارد که او، ممکن است درد سخت دندان مجروح را به جان بخرد اما وارد هیچ کلینیک دندان‌پزشکی نشود. بی‌خبر از آنکه به تاخیر انداختن درمان یک دندان پوسیده و یا شکسته، می‌تواند منجر به خطرات و آسیب‌های بعدی بیشتر و دردناک‌تر شده و در نتیجه نیاز به درمانی شدید‌تر باشد.
اندوفوبیک به چه معنا است؟
دلهره و اضطراب ناشی از حضور در دندان‌پزشکی، که در برخی از افراد به وجود می‌آید را به اصطلاح دنتوفوبیا و (Dentophobia) یا ادونتوفوبیک (Odontophobic) می‌نامند. وحشت از درمان ریشه دندان نیز به قدری شایع است که برای آن نیز نامی مجزا در نظر گرفته شده است که به آن اندوفوبیا (Endophobia) می‌گویند. این ترس عموما ناشی از تعریف‌ها و تصوراتی است که بیمار از زمان وارد شدن ابزار در دهانش، در ذهن خود ساخته است. در حالی که هیچ تجربه قبلی از آن ندارد.
دلایل کلی ترس بیماران اندوفوبیک از عصب‌کشی چیست؟
- تجربه بد و آسیب‌زای گذشته
- ابتلا به افسردگی و انواع بیماری‌های روحی و روانی
- مشکل اعتماد به نفس
- اضطراب عمومی
- ابتلا به بیماری‌های خاصی که در آن کنترل از دست مغز خارج است.
دلایل ترس افراد از دندان‌پزشکی و راه مقابله با آن
این ترس برای افراد مختلف متفاوت است و در هر فرد به یک دلیل رخ می‌دهد. برخی تجربه عصب‌کشی دندان را به قدری برای خود بزرگ جلوه می‌دهند که حاضرند از آن با نام تلخ‌ترین تجربه در جهان یاد کنند. اما دلایل مختلفی که عموما موجب به وجود آمدن بیماری اندوفوبیک می‌شود را میتوان در گروه‌های زیر دسته بندی کرد:
- ترس غریزی: نخستین دلیل ترس، ترسی کاملا طبیعی و غریزی است که هر فردی ممکن است در مواجهه با درمان زخم و درد خود، از خود بروز دهد.
راه مقابله: حفظ آرامش و کسب اطلاعات بیشتر. این بسیار حائز اهمیت است که اندودنتیستی انتخاب کنید که پیش از شروع درمان اطلاعاتی در رابطه با چگونگی روش درمان برایتان توضیح دهند. تا ذهنتان آرام گیرد.
- ترس از قرار‌گیری در محیطی ناآشنا: عموما مردم از حضور در محیطی که از آن چیزی نمی‌دانند، می‌ترسند.
راه مقابله: راه حلی بسیار کاربردی برای این افراد اینگونه است که از قبل با پزشک و محیط مطب او آشنا شوند و در مرحله اولیه در خصوص مشکل خود، به دندان‌پزشک متخصص خود آگاهی دهند.
همچنین می‌توانند با همراه داشتن فردی نزدیک، به حفظ آرامش خود کمک کنند.
- ترس از روبرویی با پزشک: به دلیل تجربه ناامنی که در کودکی فرد ممکن است در ارتباط با پزشکان داشته باشد، این دلهره در او نهادینه کرده باشد و کاملا به طور ناخوداگاه از ملاقات با پزشک بترسند.
راه مقابله: یافتن اندودنتیسی خوش برخورد، باتجربه و شوخ طبع که بتواند با مهربانی و حوصله این احساس ناامنیتی را در یک محیط دوستانه در بیمار از بین ببرد.
- ترس از تجهیزات (مته، سوزن و …): گاهی اوقات ندانستن کاربرد ابزارهای دندان‌پزشکی و تصور آنها به هنگام درمان، موجب ایجاد اضطراب در افراد اندوفوبیک می‌شود. آنها ممکن است با فکر به اینکه این ابزار ممکن است درد زیادی به همراه داشته باشد و یا دندان و لثه او را خون‌آلود کند به ترس خود بیفزایند.
راه مقابله: در صوت نیاز و شدت دلهره بیمار ، پزشک می‌تواند راجب به کاربرد هریک از این قطعات پزشکی توضیحی کلی دهد. همچنین بیمار می‌تواند طبق صلاحدید پزشک خود ابزارها را در دست گرفته تا اینگونه بر ترس خود غلبه کند.
- ترس از صداهای بلند: برخی از ابزارهای دندان‌پزشکی در حین کار صداهای بلند و ناخوشایندی به همراه خواهند داشت که ممکن است بر استرس و اضطراب بیمار اضافه کند.
راه مقابله: پزشک می‌تواند از یک گوشی برای محافظت از گوش و کاهش صدای محیط برای بیماران اندوفوبیک استفاده کند.
- ترس از نفس کشیدن از بینی: برخی از بیماران اندوفوبیک به دلایل مختلفی مجاری تنفسی‌شان مسدود است و یا نمی‌توانند به راحتی از بینی نفس بکشند. از آنجایی که عصب‌کشی درون دهان فرد اتفاق می‌افتد، این ترس وجود دارد که شاید به هنگام درمان نفسم بند بیاید.
راه مقابله: برای این مورد از ترس میتوان از لوله‌های تنفسی بینی استفاده کرد.
نشانه افرادی که از حضور در مطب دندان‌پزشکی وحشت دارند؟
اینگونه افراد حتی اگر ترس خود را بیان نکنند اما عموما علائم زیر را ازخود نشان می‌دهند:
- پوستشان گر می‌گیرد و قرمز می‌شود.
- عرق می‌کنند.
- نفس‌هایشان به شماره می‌افتد.
- ضربان قلبشان بالا می‌رود.
- ممکن است دچار افت فشار خون و قند شوند.
- گاها دچار حالت تهوع و سرگیجه می‌شوند.
- از درمان فرار می‌کنند.
- قرار‌های ملاقات خود را به تعویق می‌اندازند و یا کنسل می‌کنند.
مزایا درمان به موقع ریشه دندان:
قطعا نجات یک دندان طبیعی بهترین راه است. تمامی متخصصین اندو نیز اولین اولویت خود را حفظ حیات دندان طبیعی بیمارانشان می‌دانند. از جمله مزایای مراجعه به موقع برای عصب‌کشی دندان، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ دندان طبیعی
- از بین رفتن درد و عفونت
- حفظ ظاهر طبیعی چهره
- جلوگیری از تغییر شکل فک و استخوان
- افزایش قدرت جویدن، گاز گرفتن و تکلم
عصب‌کشی بدون ترس
عصب‌کشی بدون ترس خواهد بود اگر به موقع به کلینیک اندودنتیست معتبرتان مراجعه کنید. جای تعجبی ندارد که فوبیای عصب‌کشی بسیار شایع باشد. به همین دلیل اگر از دندان‌پزشکی می‌رسید، بدانید در این راه تنها نیستید. بیشتر کسانی که اندوفوبیک هستند کسانی هستند که دچار دردها‌ی ناشی از ریشه دندان می‌باشند.
عصب‌کشی چیست و چرا درمان ریشه را به این نام می‌خوانند؟
عصب‌کُشی یا عصب‌کِشی یک اصطلاح عامیانه از درمان ریشه دندان است. از آنجایی که در این مرحله از درمان کل فضای پالپ عفونی که شامل عصب و عروق خونی است، به طور کامل پاکسازی و تخلیه می‌شود، به همین خاطر برخی به اشتباه فکر می‌کنند که عصب کشته شده و یا از دندان به بیرون کشیده شده است. بهتر است به جای اصطلاح اشتباه عصب‌کشی از درمان ریشه یا روت کانال‌تراپی استفاده کنیم.
درمان ریشه در واقع یکی از روش‌های درمانی خاص دندان است که در صورت پیچیدگی حتما لازم است توسط یک متخصص توانای اندو و تجهیزات دقیق و حرفه‌ای دندان‌پزشکی او انجام شود.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره درمان ریشه دندان
تاثیر داشتن وحشت از درمان ریشه دندان، چه عواقبی به همراه خواهد داشت؟
وحشت از درمان ریشه دندان که موجب شود شما قرار ملاقات با دندان‌پزشک متخصص اندو خود را کنسل کنید و یا به تعویق بی‌اندازید، وضعیت دندان شما را وخیم‌تر کرده و عفونت را تا حد بسیار زیادی گسترش خواهد داد. همچنین ممکن است کار به جایی برسد که شرایط شما اورژانسی شده و دندانتان را از دست بدهید.
یک اندودنتیست چگونه می‌تواند ترس بیماران اندوفوبیک را کنترل کند؟
مهم‌ترین هدف یک اندودنتیست زنده نگه داشتن دندان طبیعی بیمارش است. کار درمان ریشه را میتوان در هر کلینیک دندان‌پزشکی انجام داد اما در موارد بسیار خاص و پیچیده، برای اینکه بتوانید در کمترین زمان ممکن بالاترین دقت و کیفیت را داشته باشید، لازم است حتما به یک اندودنیست مراجعه کنید.
فراهم شدن دقت، سرعت بالا و بدون درد بودن درمان نیازمند شرایط خاصی است که تنها در یک کیلینیک تخصصی دندان‌پزشکی می‌توانید آنها را تجربه کنید. مانند وجود دستگاه میکروسکوپ سه بعدی به منظور دقت بشتر و افزایش سرعت پزشک، درمان با لیزر، ایزولاسیون کامل محیط. حتی شما می‌توانید چند درمان ریشه را در یک روز انجام دهید.
یک متخصص اندو این حق را به بیمار می‌دهد که ترس از دندان‌پزشکی نوعی بیماری است که هرکسی ممکن است با آن مواجهه شود. ایشان با دقت و تمرکز مراحل درمان را تا حد ممکن کوتاه کرده و با ایجاد روابطی دوستانه احساس آرامش به بیمارش هدیه می دهد.
درمان بیماران خاص با وحشت بسیار زیاد
اگر شرایط بیماران اندوفوبیک به گونه‌ای باشد که با هیچ کدام از روش‌های ارائه شده نتوان درمان را انجام داد، در این شرایط حاد لازم است بیمار علاوه بر مراجعه به یک متخصص اندو متبهر از کمک‌های یک روان‌شناس نیز بهره‌مند شود.
همچنین میتوان به عنوان آخرین راه حل برای این نوع از بیماران، بی‌هوشی عمیق را امتحان کرد. بی‌هوشی عمیق نیاز به یک محیط پیشرفته و فوق‌تخصصی داشته و یا در بیمارستان و تحت نظر متخصص بی‌هوشی انجام می‌گردد.
انوع ترس‌های دندان‌پزشکی:
اگه بخوایم به طور خلاصه به انواع مختلف ترس در بیمار اشاره کنیم، موارد زیر شایع‌ترین نوع ترس است:
الگوفوبیا (AlgoPhobia): الگوفوبیا یعنی ترس از درد کشیدن. این مورد عموما در افراد مسن رخ می‌دهد که بخاطر کهولت سنشان از آسیب دیدن و خوب نشدن خود می‌ترسند.
تریپانوفوبیا (TrypanoPhobia): این ترس، ترسی از سوزن است که به طور معمول کودکان و بیماران روحی و روانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
لاتروفوبیا (LatroPhobia): ترس از حضور پزشکان. این نوع ترس عموما با خاطره‌ای بد شروع می‌شود و یا زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار به حدی مضطرب است که نمی‌تواند حضور پزشک را قبول کند.
امتوفوبیا (EmetoPhobia): ترس از حالت تهوع. برخی به دلیل مشکلات حاد رفلکس معده خود و یا حساسیت به برخورد اجسام به داخل دهان، دچار استفراغ می‌شوند. در این بیماران استرس استفراغ، خفگی و شرم از این شرایط، باعث می‌شود که از مراجعه به دندان‌پزشکی ممانعت کنند.
آیا کشیدن دندان برای بیماران اندوفوبیک، راه حلی بهتر نیست؟
خیر- لزومی به استخراج دندان نیست وقتی میتوان با کمک یک اندودنتیست به راحتی و بدون درد یک دندان زنده را احیا کرد. هیچ دلیل برای کندن یک دندان وجود ندارد مگر اینکه گسترش عفونت به قدری باشد که دندان‌های مجاور را آلوده کند و دیگر امیدی به ترمیم آن وجود نداشته باشد.
از طرفی اگر دندانی بیهوده کشیده شود، اقدامات پس از آن هم از لحاظ تعداد جلسات هم از لحاظ هزینه و هم از لحاظ میزان درد، بسیار سخت‌تر از درمان ریشه خواهد بود.
کلیت مراحل روت کانال‌تراپی شامل سه عمل اصلی است:
- تمیز کردن پالپ و کانال ریشه
- پر کردن کانال ریشه
- پر کردن تاج
درمان ریشه بیماران اندوفوبیک :
یکی از راه‌های مقابله با ترس از عصب‌کشی، دانستن جزییات و اطلاعات کافی از درمان عصب‌کشی است. درمان ریشه یعنی پایان درد دندان. همین نکته قوت قلب بزرگی خواهد بود که برای درمان اقدام کنید تا دیگر درد نکشید.
با عصب‌کشی دندان ملتهبتان علاوه بر تسکین درد از انتقال عفونت به سایر نقاط جلوگیری کرده و در نتیجه نیازی به عصب‌کشی دندان‌های دیگر نیز نخواهید داشت.
- پس از آرام شدن شرایط بیمار و ضدعفونی کردن دهان با کمک دهان‌شویه ضد باکتری، متخصص اندو برای بی‌حس شدن از یک بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند.
- تا زمان بی‌حس شدن کامل صبر کرده و سپس تاج دندان را با کمک مته سوراخ می‌کنند تا به فضای پالپ و ریشه برسند.
- هم اکنون با کمک میکروسکوپ سه بعدی به دقت تمامی کانال‌ها و منافذ مملو از عفونت را پاکسازی و تمیز می‌کنند.
- سپس برای جلوگیری از عفونت مجدد کل فضای تخلیه شده را با موادی زیست‌سازگار پر می‌کنند.
- در نهایت پانسمانی برای شما در نظر گرفته می‌شود تا پس از موعد مقرر برای پر کردن تاج به متخصص اندو مراجعه کنید. (ممکن است بر اساس صلاحدید اندودنتیست و شرایط بیمار در همان یک جلسه پر کردن تاج هم انجام گردد.)
- پس از درمان شما قادر خواهید بود به راحتی به شرایط عادی زندگی خود بازگردید.
- پس از رفتن بی‌حسی ممکن است درد کمی را احساس کنید که با استفاده از مسکن التیام خواهد یافت.
راه‌های کنترل ترس توسط بیماران اندوفوبیک:
- کنترل اضطراب با اطلاع به پزشک. اگر از بدو ورود به مطب در رابطه با ترس خود به پذیرش اطلاع دهید ایشان نیز به دندان‌پزشک شما اطلاع خواهند داد. اینگونه متخصص اندو می‌داند که برای حفظ آرامش شما چه اقداماتی را باید برایتان در نظر بگیرد.
- هواس خود را پرت کنید. سعی کنید هواستان را با فعالیتی که به آن علاقه دارید پرت کنید. مثلا هندزفری بگذارید و موزیک گوش دهید، فیلم ببینید.
- یا می‌توانید در داخل مطب یک توپ کاهش استرس در دستانتان استفاده کنید.
- سعی کنید نفس عمیق بکشید و ذهنتان را آرام کنید.
- در صورت نیاز و مشورت با اندودنتیست می‌توانید از آرام‌بخش استفاده کنید.
منابع:
https://www.nsbendo.com/understanding-and-treating-patients-with-dental-anxiety/
https://www.webmd.com/oral-health/features/dont-fear-the-dentist
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26027874/
https://www.sheats-endo.com/nashville-tn/the-truth-behind-root-canals/
https://www.ballantyneendo.com/dental-tips/dental-phobia-7-common-fears-how-to-conquer-them/
https://www.kcl.ac.uk/news/do-dentists-treat-people-with-extreme-dental-fear-phobia-differently
https://www.docklandsdental.ie/say-goodbye-to-dental-phobia-with-a-smile/
دیدگاهتان را بنویسید