دندان‌ها دارای یک هسته داخلی و نرم به نام پالپ هستند. در پالپ دندان، اعصاب، رگ‌های خونی و نوعی بافت وجود دارند. زمانی که خرابی یک دندان پیشرفت می‌کند، پوسیدگی به این هسته نرم خواهد رسید و در اثر این اتفاق، پالپ، ملتهب و آلوده میشود. زمانی که خرابی دندان‌ها به این مرحله برسد، شما به درمان ریشه ( عصب کشی ) خود نیاز خواهید داشت . درمان ریشه هم برای از بین بردن باکتری‌های کانال ریشه آلوده، جلوگیری از عفونت مجدد دندان و نجات ریشه دندان به کار برده میشود. این روش توسط متخصص درمان ریشه یا اندودنتیست انجام میشود. با ما در ادامه این مقاله همراه باشیم تا در مورد درمان ریشته بیشتر بدانید.
درمان ریشه دندان چیست ؟
درمان ریشه ( عصب کشی ) یک روش ساده برای تسکین درد و حفظ دندان آسیب‌دیده افراد است. درد دندان از جمله دردهایی است که اکثر مردم معمولاً حتی برای یک بار هم که شده، آن را تجربه می‌کنند. دندان درد می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. شایع‌ترین علت درد دندان، گسترش پوسیدگی دندان به پالپ است؛ در این حالت شما نیاز به روت‌کانال‌تراپی یا درمان ریشه دندان دارید.
درمان ریشه یا به اصطلاح عامیانه عصب‌کشی، برای دندان‌هایی انجام میشود که پالپ (بافت نرم داخل کانال دندان) و بافتهای اطراف ریشه ملتهب، عفونی و دچار آسیب شده باشد. هنگامی که تحت درمان ریشه قرار می‌گیرید، پالپ ملتهب یا آلوده برداشته میشود و قسمت داخلی دندان با دقت تمیز و ضد عفونی می‌گردد. سپس با ماده‌ای مخصوصی، پر و مهر و موم میشود.
درمان ریشه به شما کمک می‌کند دندان طبیعی خود را حفظ کنید. در نتیجه بدون نیاز به کشیدن دندان و یا کاشت ایمپلنت، روند عادی جویدن خوراکی‌ها را داشته باشید و البته زیبایی لبخند خود را نیز حفظ کنید. لازم به ذکر است که با مراقبت مناسب، بیشتر دندان‌هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته‌اند می‌توانند یک عمر باقی بمانند و مانند دندان‌های سالم، به عملکرد طبیعی خود ادامه دهند.
آشنایی با ساختار دندان
برای درک درمان ریشه دندان، ابتدا باید آناتومی دندان را بشناسیم. تاج و ریشه دو بخش اصلی این عضو از بدن را تشکیل می‌دهند. درون ریشه دندان، زیر مینای سفید و لایه سخت عاج، یک بافت نرم به نام پالپ وجود دارد. پالپ حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است که به رشد ریشه و درک حس های ناشی از تحریکات حرارتی و فیزیکی دندان شما کمک می‌کند. به بیانی دقیق‌تر، دندان‌ها یک هسته نرم به نام پالپ دارند که از تاج (قسمت قابل مشاهده دندان) تا نوک ریشه دندان در استخوان فک، گسترش می‌یابد.
وقتی دندان شکستگی یا حفره‌ای عمیق دارد، باکتری‌ها می‌توانند وارد پالپ شوند. اگر این باکتری‌ها و پوسیدگی‌های حاصل از آنها درمان نشوند، باعث ایجاد عفونت جدی یا آبسه دندان می‌شوند. این عفونت ممکن است منجر به مرگ پالپ، از بین رفتن استخوان و از بین رفتن خود دندان شود که در این‌صورت شما برای درمان این عارضه نیاز به روت‌کانال‌تراپی خواهید داشت.
علائمی که نشان می‌دهد شما به عصب‌کشی نیاز دارید:
علائمی که نشان می‌دهد پوسیدگی دندان به کانال ریشه و عصب رسیده است و در نتیجه دندان نیاز به درمان مجرای ریشه دارد:
- درد شدید هنگام جویدن، گاز گرفتن و یا بعد از خوردن غذا
- جوش و آبسه روی لثه‌ها
- تورم بافتهای اطراف دندان
- احساس درد شدید در دندان بدون هیچ دلیلی یا دندان درد طولانی مدت با درد غیر قابل تحمل
- دندان‌های سیاه همراه با سوراخ‌های عمیق روی دندان آسیب دیده؛ یا حتی فروریختن دیواره‌های دندان
- یک درد ناگهانی و شدید در دندان هنگام غذا خوردن، نوشیدن آب یا نوشیدنی‌هایی که خیلی سرد یا خیلی گرم باشد.
لزوم درمان ریشه دندان
اگر ریشه دندان آسیب‌دیده معالجه نشود نهایتاً منجر به کشیدن و یا از دست دادن دندان خواهد شد. همانطور که در توضیحات بالا ذکر شد، دندانی تحت معالجه ریشه قرار می‌گیرد که پالپ آن دچار عفونت شده است و اگر این پالپ آلوده و ملتهب خارج نشود یا به عبارتی، معالجه انجام نگردد، در اکثر مواقع درد آن زیاد شده و بیمار با مشکلاتی در جویدن مواجه میشود.
ولی مواردی وجود دارد که درد فروکش می‌کند. باید توجه داشت که از بین رفتن درد دندان نشانه بهبودی پالپ دندان نیست و عفونت به سیر خود ادامه می‌دهد. سرایت عفونت به استخوان انتهای ریشه باعث ایجاد گرانولوم، کیست و یا آبسه می‌گردد که خود، درد و ناراحتی ثانویه‌ای را به دنبال دارد. در صورت معالجه عصب و در واقع ریشه، دندان حفظ میشود. غیر این صورت دندان از دست می‌رود و باید از فک خارج شود.
در چنین مواردی درمان‌های بعدی مانند ایمپلنت دندانی و یا استفاده از بریج‌های دندان به حفظ زیبایی و کمک به جویدن فرد، مورد استفاده قرار خواهد گرفت اما هیچ کدام کارایی یک دندان طبیعی را نخواهند داشت.
مراحل درمان ریشه دندان
درمان ریشه اغلب می‌تواند در یک یا دو جلسه انجام شود و شامل مراحل زیر است:
گام اول: تشخیص محل پوسیدگی و بی‌حس کردن آن
نخست متخصص درمان ریشه دندان با استفاده از اشعه ایکس از دندان شما عکس‌برداری می‌کند تا محل پوسیدگی‌ها مشخص شود. سپس با استفاده از داروی بی‌حسی موضعی، بافت لثه اطراف دندان آسیب‌دیده را بی‌حس می‌کند. پس از بی‌حس‌شدن دندان، اندودنتیست یک محافظ لاستیکی کوچک به نام رابردم یا “سد دندانی” را روی دندان آسیب‌دیده قرار می‌دهد تا دندان را از بقیه فضای داخل دهان جدا کند و در حین انجام کار، آن را تمیز و بدون بزاق نگه دارد. وظیفه دیگر رابردم محافظت شما از بلعیدن وسایل ظریف و کوچکی است که دندانپزشک برای روت کانال تراپی از آنها استفاده می کند
گام دوم: پاکسازی عفونت ریشه
پس از برداشتن پالپ بیمار، محفظه پالپ و کانال‌های ریشه، شسته و تمیز می‌شوند. لازم است به این نکته توجه داشته باشید که قبل از پر کردن دائمی کانال‌های ریشه، آنها باید از هرگونه عفونت تمیز و خشک شوند. در بعضی از موارد هنگام درمان ریشه، داروهای مخصوصی در محفظه پالپ و کانال ریشه تزریق میشود تا عفونت را از بین ببرد. در این حالت ممکن است کانال دندان برای چند روز پانسمان بماند تا عفونت آن کاملا رفع شود.
گام سوم: پر کردن ریشه
پس از تمیز کردن دندان از عفونت، نوبت به پر کردن فضای داخلی دندان یا همان محفظه پالپ خالی و کانال‌های ریشه، می‌رسد. برای پر کردن دندان از خمیر سیلر و ترکیبی پلاستیکی استفاده میشود. در فاصله بین خالی‌کردن تا پرکردن دندان برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی، مخصوصا در لایه‌های داخلی دندان، داروهای ضد میکروبی موضعی برای بیمار استفاده میشود. گاهی اوقات ممکن است عصب‌کشی در چند جلسه انجام شود. برای این منظور یک پرکردگی موقت روی دندان گذاشته میشود تا از تماس مستقیم مواد غذایی با داخل دندان و یا ورود آلودگی به فضای پالپ، جلوگیری شود.
گام چهارم: ترمیم دندان به‌صورت طبیعی
مرحله نهایی روت‌کانال‌تراپی، ترمیم دندان شما است. این کار با کمک آمالگام که یک آلیاژ فلزی است انجام میشود. همچنین می‌توان ترمیم را با مواد کامپوزیتی همرنگ دندان انجام داد. در فرایند درمان ریشه یا عصب‌کشی، دندان به علت پوسیدگی‌ها و پرکردگی‌های گسترده، به شدت ضعیف میشود. به همین دلیل باید از آسیب‌های بعدی محافظت شود تا به عملکرد طبیعی بازگردد. برای این کار گاهی از روکش دندان استفاده میشود که ظاهری شبیه به مینای طبیعی دندان دارد. این روکش‌ها از مواد متفاوتی ساخته میشود و شما می‌توانید برای انتخاب هر یک از این ترمیم‌ها با دندانپزشک خود مشورت کنید.
روکش‌های زیرکونیا و یا پرسلن (سرامیکی) از متداول‌ترین نوع محافظ دندان هستند که هم ظاهری کاملا شبیه به دندان طبیعی دارند و هم در برابر فشار مقاوم هستند. به همین دلیل در فرایند جویدن مشکلی نخواهند داشت و به حفظ بلند مدت دندان ترمیم شده، کمک می‌کنند.
جراحی دندان چیست؟
قبل از اینکه به بررسی علت های جراحی دندان بپردازیم بهتر است اطلاعاتی در رابطه با جراحی دندان به دست آوریم. در حالت کلی جراحی دندان به روشی گفته می شود که طی آن دندانپزشک دندان را از فک بیرون می کشد .جراحی دندان یکی از عمل های سرپایی است و در یک جلسه انجام خواهد شد. برای انجام این کار نیاز به بی حسی موضعی خواهد بود و به همین دلیل پس از معاینه، مایع بی حسی به داخل لثه فرد تزریق شده و جراحی دندان آغاز خواهد شد.
در صورتی که دندان به صورت نهفته باشد در محل جراحی یک برش ایجاد می شود تا فضای دید برای دندان مهیا شود. سپس با استفاده از ابزارآلات مخصوص دندانپزشکی دندان از محل خود تکان خورده و به بیرون از فک هدایت می شود. سپس محل جراحی شده با استفاده از بخیه های جذبی پوشانده می شود تا جلوی خونریزی گرفته شود. خونریزی در جراحی دندان امری طبیعی است اما برای جلوگیری از ازدیاد آن یک گاز بر روی آن قرار داده می شود که بیمار باید آن را تا 2 ساعت تحت فشار قرار دهد.
علت جراحی دندان چیست؟
جراحی دندان یکی از روش های رایج دندانپزشکی است که بنا به دلایل مختلفی ممکن است مجبور به انجام دادن آن شوید. علت های کشیدن دندان به انواع مختلفی دسته بندی می شوند و نیاز به جراحی کاملا به نظر دندانپزشک معالج شما بستگی خواهد داشت. اگر بخواهیم در حالت کلی بگوییم: تنها زمانی نیاز به جراحی دندان است که امکان ترمیم و یا بهبودی دندان با سایر روش های دندانپزشکی وجود نداشته باشد چرا که طبیعتا دندان مصنوعی نمی تواند ویژگی های دندان طبیعی را داشته باشد. قبل از هر اقدامی باید به دندانپزشک معالج خود مراجعه کرده و از وضعیت دندان های خود اطلاع پیدا کنید. در یک جلسه کلیه دندان های شما چکاپ شده و نحوه ترمیم آنها نیز به شما اطلاع داده خواهد شد و می توانید بهترین روش ها را برای بازیابی دندان های خراب خود انتخاب نمایید.
برخی از مهمترین جراحی های دندان که در ادامه مطالب به آن می پردازیم:
جراحی دندان نهفته و نیمه نهفته
کشیدن دندان عقل یک عمل جراحی است که معمولا بیمار برای برداشتن یک یا چند دندان عقل به کلینیک دندانپزشکی مراجعه می کند. این عمل به چهار دندان آسیاب دائمی اشاره دارد که در بزرگسالان در گوشه های عقب دهان، بالا و پایین رشد می کنند و معمولا جراحی دندان عقل نهفته و نیمه نهفته برای افرادی که دندان های عقلی کج و آزار دهنده ای دارند، توصیه می شود.
جراحی دندان برای ارتودنسی
مواقعی وجود دارد که راه حل های ارتودنسی معمولی نمی توانند با موفقیت یک مشکل قابل توجه و شدید را درمان کنند.تنها راه حل جراحی دندان ارتودنسی می باشد. سایر نکات لازم در این رابطه را در ادامه مطالب بخوانید.
پوسیدگی
جراحی دندان پوسیده اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که در صورتی که در دهان خود دندان پوسیده داشته باشید احتمال دارد که عفونت ایجاد شده توسط این دندان به دیگر اعضای بدنتان صدمه بزند.
در این مطلب قصد داریم تمامی جزئیات این جراحی را مورد بررسی قرار داده
جراحی دندان بیماران تحت پرتو درمانی
بطور کلی برای بیماران با شرایط خاص نظیر افراد سرطانی توصیه می شود تا طی دوره پرتو درمانی توسط بهترین متخصص ایمپلنت معاینه شوند تا هم از شدت عوارض جانبی این درمان روی سلامت دهان و دندان کاسته شده و هم در زمان مناسب برای ترمیم و کاشت ایمپلنت اقدام نمایند. سایر نکات لازم در این رابطه را در ادامه مطلب بخوانید.
تصادف
جراحی شکستگی فک، یکی از عمل‌های حساس و تخصصی‌ای است که باید حتما توسط جراحان باتجربه انجام شود. بهتر است این نکته را در نظر داشته باشید که شکستن فک و نیاز به جراحی در صورتی اتفاق می‌افتد که فک در اثر خوردن به جاهای محکم، تصادف، پرت شدن از ارتفاع و… دچار آسیب شده باشد. این قسمت از صورت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ چرا که در صورت آسیب دیدگی، شخص نمی‌تواند به درستی کلمات را ادا کند یا غذا بخورد.
در این مطلب قصد داریم تمامی جزئیات این جراحی را مورد بررسی قرار داده و با عوارض، علائم و مراحل درمان شکستگی آشنا شویم.
دندان های عصب از بین رفته
همانطور که از نام آن بر می آید، دندان از دست رفته (مرده) دیگر زنده نیست، اما اگر به موقع درمان شود می تواند عملکرد خود داخل دهان را ادامه دهد. اگر فکر می کنید یکی از دندان های شما از دست رفته است، پیشنهاد می کنیم این مقاله را مطالعه نمایید تا راجع به آن کمی اطلاعات کسب نمایید.
بیماری لثه
جراحی لثه یکی از روشهای درمانی در علم دندانپزشکی است و زمانی از آن استفاده میشود که افراد به دلیل بیماری لثه دچار مشکلات زیادی شده اند، اگر این بیماریها، با کارهایی مثل کورتاژ لثه و یا جرمگیری درمان نشود، دندانپزشک اقدام به جراحی لثه می‌کند.
در این محتوا به بررسی و توضیح اینکه، جراحی لثه چیست و آشنایی با انواع این عمل‌ها پرداخته ایم و در ادامه توضیح داده ایم که مراحل این جراحی چگونه است.
آیا درمان ریشه با درد همراه است؟
با توجه به اینکه در این تکنیک از بی‌حسی موضعی استفاده میشود، این عمل درد بیشتری نسبت به عمل‌های دیگر دندانپزشکی مانند پر کردن یا برداشتن دندان عقل ندارد. با این حال بعد از انجام روت‌کانال‌تراپی ممکن است تا چند روز احساس ناراحتی خفیفی داشته باشید. اگر درد یا فشار بیش از چند روز طول کشید، حتما با دندانپزشک یا متخصص درمان ریشه، صحبت کنید.
هزینه درمان ریشه
هزینه انجام این تکنیک بستگی به میزان پیچیده بودن مشکل پیش آمده دارد. برای مثال تعداد کانال‌های دندان در محاسبه هزینه مهم است. نکته قابل توجه در این مورد این است که به طور کلی درمان ریشه و ترمیم دندان طبیعی، هزینه کمتری نسبت به کشیدن دندان دارد. چرا که یک دندان کشیده شده باید با کاشت ایمپلنت جایگزین شود تا عملکرد دندان‌ها و فرایند جویدن (و یا زیبایی لبخند شما) مختل نشود. همچنین کاشت دندان از جابجایی دندان‌های مجاور جلوگیری می‌کند.
دوره نقاهت درمان ریشه دندان
در چند روز اول پس از درمان، دندان شما ممکن است حساس باشد؛ به خصوص اگر قبل از عمل، دچار عفونت و یا درد زیادی بوده باشد اما جای نگرانی نیست. این درد را می‌توان با داروهای مسکنی که دندانپزشک متخصص برای شما تجویز می‌کند، از بین برد. با این وجود اگر دردی دارید که بیش از چند روز طول کشید، با متخصص خود تماس بگیرید.
آیا تمام دندان‌های آسیب‌دیده می‌توانند تحت عصب کشی قرار گیرند؟
پاسخ این سوال خیر است. اما خبر خوب این است که بیشتر دندان‌های آسیب‌دیده با استفاده از این روش قابل درمان هستند. گاهی اوقات به دلایل مختلفی، یک دندان را نمی‌توان نجات داد. این دلایل عبارتند از:
- کانال‌های ریشه در دسترس نیستند
- ریشه به شدت شکسته است
- فضای اطراف دندان در فک از استخوان کافی برخوردار نیست
- زمانی که دندان را نمی‌توان ترمیم کرد.
با این حال، پیشرفت در دانش اندودنتیکس این امکان را فراهم می‌کند که اگر روت‌کانال‌تراپی موثر نباشد، جراحی ریشه دندان بتواند دندان را نجات دهد.
نکات تکمیلی و مهم درمان ریشه دندان
1- تا زمانی که دندان شما توسط دندانپزشک ترمیم نشده است، از گاز گرفتن یا جویدن با آن امتناع کنید. دندان ترمیم نشده مستعد شکستگی و عفونت است. بنابر این باید در اسرع وقت برای ترمیم کامل به دندانپزشک مراجعه کنید.
2-اگر عفونت به بیش از فضای پالپ دندان گسترش یافته باشد، ممکن است به تجویز آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشید.
3- اگر درمان ریشه نیاز به مراجعه‌های متعدد داشته باشد، برای محافظت از دندان، یک پر کننده موقت در تاج آن قرار می‌گیرد. به این پر کننده پانسمان دندان گفته میشود که بباید دقت کنید تا تکمیل درمان داخل حفره دندانی شما باقی بماند
4- بیشتر دندان‌هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته‌اند، به اندازه سایر دندان‌های طبیعی دوام دارند. در موارد معدودی، دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است بهبود نمی‌یابد یا درد ادامه دارد. در صورت متوقف نشدن درد، انجام مجدد روت‌کانال‌تراپی می‌تواند دندان را نجات دهد.
5- سعی کنید بعد از عصب‌کشی، غذاهای نرم بخورید که به جویدن بسیار کمی نیاز دارند. خوراکی‌هایی مانند تخم‌مرغ و ماهی یا میوه‌های بسیار نرم، مناسب هستند. از خوردن غذاهای سفت که ممکن است به دندان‌هایتان آسیب برساند، خودداری کنید. همچنین پیشنهاد میشود تا چند ساعت پس از درمان ریشه، غذا نخورید تا بی‌حسی دهان از بین برود؛ در غیر این صورت ممکن است گونه یا زبان خود را گاز بگیرید.
6- در طی روزهای اول پس از درمان ریشه، به دلیل حساسیت دندان ممکن است در دندان پر شده درد ایجاد شود که کاملا طبیعی است. دندان درد، در عرض چند روز کاملا از بین می‌رود.
7- درمان ریشه دندان یک فرایند اثربخش و بی‌خطر است که به طور موفقیت‌آمیزی برای میلیون‌ها نفر در سال انجام میشود. اگر از درد یا فرایند انجام آن می‌ترسید حتما به متخصص درمان ریشه مراجعه کنید تا با تجهیزات پیشرفته، این درمان را با کمترین درد و آسیب و در سریع‌ترین زمان ممکن برای شما انجام دهد.
8- در گذشته دندان‌هایی که تحت معالجه درمان‌ریشه یا عصب‌کشی قرار می‌گرفتند، به تدریج سیاه و تیره رنگ می‌شدند اما امروزه این تغییر رنگ به علت پیشرفت‌های تکنیکی، کم و ناچیز است.
درمان ریشه دندان در مرکز جامع درمان های اندو دکتر دادگر
برای درمان ریشه دندان خود در مرکز جامع درمان های اندو دکتر دادگر واقع در شرق تهران کافی است با شماره های ما تماس بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید